JANUSZ KORCZAK

Naprawdę nazywał się Henryk Goldschmid. Urodził się 22 lipca 1878r w Warszawie, zginął zamorodwany w 1942 r. w obozie zagłady w Treblince wraz ze swoimi wychowankami.
Korczak był pedagogiem, publicystą, lekarzem i pisarzem. Zwiedzając kraj szczególnie interesował się szkołami, szpitalami dla dzieci, a także bezpłatnymi czytelniami pism dla dzieci i młodzieży. Był współtwórcą i kierownikiem Domu Sierot dla dzieci Żydowskich w Warszawie, a później Naszego Domu na Bielanach- był to sierociniec dla dzieci polskich, gdzie stosował nowatorskie metody pedagogiczne.
Stał się wielkim propagorem pedagogiki
.Domagał się dla dzieci m.in. :

• prawa do szacunku
• prawa do życia
• prawa do szczęścia
• traktowania dziecka poważnie
• żądał równouprawnienia dziecka
• poważnego traktowania jego spraw i przeżyć

Wprowadził samorządy wychowanków, które miały prawo stawiać przed dziecięcym sądem swoich wychowawców. Zainicjował pierwsze pismo publikowane przez dzieci. Pionier działań w dziedzinie resocjalizacji nieletnich, diagnozowania wychowawczego, opieki nad dzieckiem trudnym.

HENRYK JORDAN

Urodzony w Przemyślu 23.07.1842 r. Lekarz ginekolog , pionier wychowania fizycznego.
W 1867 r. wyjechał do Berlina, a stamtąd do Nowego Jorku. Utrzymywał się tam z gry na fortepianie. w restauracjach i w szkołach gimnastyki szwedzkiej. Rozpoczął praktykę lekarską w dzielnicy bogatych pod nazwiskiem H. Jordan, a w innych godzinach, jako J. Henry wśród ludzi biednych. Założył szkołę połoznych.Dzięki powodzeniu w pracy uzyskał potrzebne fundusze, które pozwoliły mu wyjechać do szkół lekarskich w Ameryce, Anglii i Berlinie.
Po powrocie do kraju w 22.01.1870 r. otrzymał dyplom doktorski Wydziału Medycznego. W 1874 rozpoczął praktykę prywatną, która przyniosła mu duże powodzenie, niezależność, zamożność.
W 1881R. został docentem i rozpoczął wykłady z teorii połoznictwa i diagnostyki chorób kobiecych. Został profesorem nadzwyczajnym połoznictwa i ginekologii na Wydziale Lekarskim UJ, a następnie objął kierownictwo kliniki.
Zajmował się również zagadnieniami higieny społecznej i zdrowotnymi warunkami wychowania młodziezy. Będą członkiem Rady Miejskiej Krakowa podjął starania o wprowadzenie nauki higieny w  seminariach nauczycielskich i na kursach uzupełniajacych Św. Scholastyki.
Wygłaszał i organizował odczyty dotyczące znaczenia higieny gier, zabaw, ćwiczeń fizycznych do prawidłowego rozwoju dzieci i młodziezy.
Współdziałał w sprawie opracowania projektu opieki lekarskiej w szkole, w projektowaniu ustawy o urządzeniu słuzby zdrowia w gminach.
Apelował, aby nauczycieli gimnastyki nie traktowali gorzej niż innych, zachecał, aby ukończyli uniwersytecki kurs tego przedmiotu, który funkcjonował pod jego kierunkiem od 5 lat.
Dzięki Niemu w 1899r. wprowadzono do szkół średnich instytucję lekarzy szkolnych oraz obowiązkowe lekcje gimnastyki. Założył w Krakowie Stowarzyszenie dla Dozywiania Ciepłą Strawą Ubogich Dzieci, Towarzystwo Tanich Mieszkań dla Robotników.

ZASADĄ WYCHOWAWCZĄ JORDANA BYŁO WSZECHSTRONNE KSZTAŁCENIE JEDNOSTKI POD WZGLĘDEM FIZYCZNYM, UMYSŁOWYM, MORALNYM, ESTETYCZNYM ORAZ UMIEJETNOŚĆ ŻYCIA W ZESPOLE


Henryk Jordan zmarł 18.05.1907r w Krakowie na skutek ataku dusznicy sercowej i zapalenia płuc. Został odznaczony austriackim Orderem Żelaznej Korony.


PARK MIEJSKI DR. HENRYKA JORDANA
W 1889r. na Błoniach w Krakowie, przeznaczony był na gry i zabawy na wolnym powietrzu. Park podzielony był na 12 boisk i słuzył bezpłatnie młodziezy szkolnej przez cały rok. Ćwiczącą młodzież dzielono na 25 osób. Instruktorami byli lekarze, studenci, nauczyciele.
Jordan układał z pracownikami plan gier i zabaw na każdy dzień dostosowujac je do wieku i siły dzieci. Istniał stały nadzór lekarski.Zorganizowano ,, pułk dzieci krakowskich", gdzie chłopcy odbywali ćwiczenia polowe, jednak został szybko rozwiązany, bo przybrał zbyt wojskowy charakter.
Zorganizował warsztat stolarski,, pracownię ślusarską, tokarską, rzeźbiarską. Można było od fachowca zaznajomić się z pracą ogrodniczą. Miało to na celu wzbudzanie poszanowania dla pracy fizycznej oraz wyrobienie umiejetności godzenia jej z pracą umyslową

KS.BRONISŁAW MARKIEWICZ

Urodził się 3.07.1842 r. w Prudniku. W 1867r. otrzymał święcenia kapłańskie.
Książe August Czartoryski postanowił idee ks. Bosco przenieś na ziemie polskie. Znajomi wskazali mu ks.Markiewicza, jako osobę, która chciałaby się kształcić w sztuce wychowania opuszczonej i zaniedbanej młodzieży. Ksiądz udał się do Turynu i w 1.01.1886 r. wstąpił do nowicjatu Zgromadzenia Księży Salezjanów, gdzie przebywał 7 lat.Załozył dom przyjęć sierot i dzieci opuszczonych(75 wychowanków). Naraził się tym władzom salezjańskim, które uważały, że mógł zatrzymać 20 wychowanków, jako parobków na farmie, gdyż został wysłany do Polski, jako proboszcz, a nie dyrektor zakładu.Ks. Markiewicz zerwał z salezjanami i zbudował dom drewniany, później murowany, gdzie przebywało 250 wychowanków.
Załozone przez niego Towarzystwo ,, Powściągliwość i Praca" po zatwierdzeniu w 1921r. reguły zakonnej przez władze kościelne stało się zgromadzeniem zakonnym pod nazwą ,, Towarzystwo Św. Michała Archanioła"

Główne elementy systemu oipekuńczo- wychowawczego Ks. Markiewicza:

• wyeliminowanie upokarzajacych kar
• rozwijanie samodzielności
• praca fizyczna- zależała od wieku dziecka, jaka była wykonywana
• okazywanie zaufania
• doceniana była zabawa i rekreacja- własna orkiestra dziecięca, boisko, biblioteka, sala teatralno- muzyczna
• warsztaty rzemieślnicze, pracownia krawiecka i szewska, młyn- gdzie młodzież uczyła się zawodu, produkowała wyroby na sprzedaż.

Jednak nie wszystkie reguły obowiązujące były idealne.Obowiązywał zakaz rozmów- traktowano, jako formę powściągliwości.
Obiady przyrządzano wyłącznie z jarzyn, kaszy, mąki , owoców strączkowych. Wszyscy jedli przy wspónym stole. Po odmówieniu modlitwy jeden z wychowanków odczytywał odpowiednie fragmenty pism o treści religijnej lub filantropijnej. Obiad kończył się modlitwą i krótką czytanką. Potrway mięsne pojawiały się 2 razy do roku.

Ks. Bronisław Markiewicz zmarł w 1912 roku. Jego uczniowie kontynuowali jego pracę.

KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA

1. Prawa osobiste- każde dziecko ma prawo do rozwoju tożsamości, godności, szacunku, wyznawania własnych poglądów , religii. Każde dziecko ma prawo do zycia w kochajacej się rodzinie, do ochrony przed krzywdą i cierpieniem. Ma prawo do nauki na zasadzie równych szans.
2. Prawa socjalne - każde dziecko ma prawo do odpowiedniego standardu życia, ochrony życia, wypoczynku i czasu wolnego
3. Prawa kulturalne- każde dziecko ma prawo do nauki, korzystania z dóbr kultury, do pełnej świadomości swoich praw
4. Prawa polityczne-każde dziecko ma prawo do stowarzyszania się i zgromadzeń w celach pokojowych
5. Prawa ucznia w szkole-uczeń w szkole ma prawo do swobody wyrażania myśli, przekonań w szczególności dotyczących życia w szkole, a także religijnych i światopoglądowych, jesli nie narusza tym dobra innych ludzi. Do życzliwego, podmiotowego traktowania w procesie dydaktycznym. Ma prawo oczekiwać od nauczycieli wskazówek w celu rozwijania swoich zainteresowań i umiejętności. 

STATUS DZIECKA

1. Dziecko jest samodzielnym podmiotem, jednak ze względu na swoją dojrzałość psychofizyczną powinno być otoczone szczególną opieką wychowawczą i prawną
2. Dziecku należy się poszanowanie , szczególnie jego godności, tożsamości i prywatności.
3. Rodzina jest najlepszym środowiskiem wychowawczym dziecka
4. Państwo powinno wspierać rodzinę, a nie wyręczać ją z jej funkcji

Zasady, jakimi kierowano się przy tworzeniu statusu

1. zasada dobra dziecka- jak najlepsze działania na rzecz dziecka
2. zasada równości- wszystkie dzieci są równe wobec prawa
3. zasada poszanowania praw- wszystkie dzieci mają prawo do optymalnego rozwoju i wychowania
4. zasada pomocy państwa- w zabezpieczeniu odpowiednich warunków socjalnych i zdrowotnych dziecka

PEDAGOGIKA OPIEKUŃCZA- WYJAŚNIENIE POJĘCIA

Bada procesy opiekuńczo-wychowawcze w rozmaitych koncepcjach i kieruje tymi procesami. Każda z nauk współpracuje z pedagogiką ogólną- bada procesy w określonych aspektach: biologia, psychologia, socjologia. Powiazana jest indegralnie z rozwojem pedagogiki specjalnej i społecznej. Posiada jednak swoje odrębne problemy praktyczne i teoretyczne.
Pedagogika opiekuńcza zajmuje się różnymi postawami sieroctwa, całkowitej opieki nad dziećmi i młodzieżą, zawodowej specjalizacji w kształceniu przyszłych nauczycieli i wychowawców.
Rodowód pedagogiki opiekuńczej sięga czasów średniowiecza, kiedy często organizowano przytułki, sierocińce. Dominowała fizyczno- materialna opieka nad dzieckiem oraz zapewnienie pomocy w nauce.

Wg. Mariana Jakubowskiego pedagogika opiekuńcza obejmuje 3 cykle zagadnień:

• historia opieki nad dzieckiem
• aktualne problemy dziecka
• opieka nad dzieckiem zagranicą

Pedagogika opiekuńcza, której celem jest wychowanie, opieka zajmuje się poszczególnymi przypadkami i kategoriami sieroctwa. Zajmuje się teorią, jak również praktyką wychowania opiekuńczego.

ZADANIA PEDAGOGIKI OPIEKUŃCZEJ:
Nalezy rozpatrywać w 2 płaszczyznach:

• w płaszczyźnie teoretycznej- interesuje ją opsi, analiza, ocena faktów i zjawisk
• w płaszczyźnie praktycznej- obowiązuje przestrzeganie sformułowanych zasad.

Zasadniczym celem pedagogiki opiekuńczej jest diagnozowanie potrzeb ludzi i doskonalenie środowiska wychowawczego, by zaspokajać potrzeby w sposób społecznie pożądany.
Reguła postępowania opiekuna ma na celu rozwój jednostki w ramach jej zainteresowań i potrzeb.

Rozpatrując zadania pedagogiki opiekuńczej nalezy wymienić najważniejsze dyrektywy, zasady:

• optymalnego rozwoje każdej jednostki w ramach jej możliwości i aktualnych potrzeb
• integralnego związku opieki z wychowaniem i wychowania z opieką
• równego startu dla wszystkich dzieci i młodzieży
• dostatecznie wczesnej interwencji
• pełnego uspołecznienia jednostki
• mozliwie maksymalnej kompensacji braków
• zbiorowej odpowiedzialności za losy

OPIEKA NAD DZIECKIEM

Potrzeba- stan, w którym jednostka odczuwa chęć zaspokojenia, jakiegoś braku np. osiągnięcia pozycji społecznej.Rozróżnia się potrzeby podstawowe- które wiążą się z biologicznymi funkcjami.

OPIEKA- to ogół działań podejmowanych przez odpowiednie instytucje lub osoby w celu zaspokojenia codziennych potrzeb dzieci oraz wszechstronnego rozwoju ich osobowości. Szczególnie intensywnej opiekiwymagają dzieci pozostające w trudnych warunkach życiowych i wychowawczych, a więc dzieci, których rozwój jest zagrozony. Osoby lub instytucje sprawiajace opiekę ponoszą odpowiedzialność moralną i prawną  za powierzone dzieci.
Do instytucji zapewniających opiekę całkowitą zalicza się: rodzina, dom dziecka
opieka częściowa: inetnat, świetlica.

Opieka jest pierwszą działalnością wobec drugiego człowieka warunkującą jego przeżycie, jakość zdrowia, wychowanie, kształcenie, usamodzielnienie.
W miarę uzyskiwania samodzielności życiowej podopiecznego opieka przekształca się w pomoc. Zmienia swój charakter, a w coraz większym stopniu dominują procesy wychowawczo- edukacyjne.

JÓZEF CZESŁAW BABICKI

Urodzony w 1880 r., zmarł w 1952. Polski pedagog, teoretyk i praktyk.
W 1926 r. założył zwiazek zawodowy wychowawców. Zajmował się problematyką wychowania zakładowego dzieci osieroconych, agresją wśród wychowanków oraz depresją.Był działaczem społecznym.
Opracował następujący system opiekuńczo- wychowawczy:

• wychowawca- miał posiadać, co najmniej średnie wykształcenie i skończony pomyslnie kurs przygotowawczy.Sam Babicki zajmował się przygotowaniem i prowadzeniem takich kursów.
• grupa wychowanków- za idealną uważał grupę 9-10 dzieci. Maksymalna liczba dzieci na jednego wychowawcę nie może przekraczać 20. Był przeciwnikiem zakładów poprawczych. Uważał, że dzieci wyjatkowo agresywne powinny być umieszczone w dużej grupie dzieci nie sprawiających problemów, tak aby przez naśladownictwo uczyły się właściwego zachowania.
• związek wychowanków z lokalną społecznością- dzieci po wyjściu z zakładu poprawczego nie miały problemu z wejściem w społeczeństwo i znalezieniem pracy. Za bardzo ważną rzecz uważał kontakt wychowanka ze szkołą
• prywatność dziecka- dziecko powinno posiadać przede wszystkim własne przybory szkolne. Dążył do tego, aby każde dziecko miało kasetkę, wktórej mogłoby schować coś wyłącznie swojego.
• samorząd dzieci- miał służyć, jak najlepszej pracy w grupie
• etap rozwojowy dziecka- podzielił rozwój psychiki na 4 etapy:

          - etap nabywania wiedzy moralnej (do 6 r. ż)
         - etap kształtowania samooceny (6-13 lat)
         - etap kształtowania dobrej woli (13-16 lat)
         - etap kształtowania silnej woli (do 20 r. ż)   

Wychowawca powinien umieć rozróżnić etapy u poszczególnych wychowanków i dostosować swój sposób pracy z każdym dzieckiem do odpowiedniego etapu rozwojowego.

POMOC BEZDOMNYM

Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej, pomoc bezdomnym należy do zadań własnych gminy. Pomoc ta może mieć formę udzielenia schronienia, posiłku, ubrania, a także zasiłku celowego na leczenie. Gminy mogą zlecać wykonywanie tych zadań organizacjom pozarządowym. Jednymi z najbardziej znanych ogólnopolskich organizacji specjalizujących się w tym zakresie są Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta oraz założone przez Marka Kotańskiego Stowarzyszenie "Monar" i jego wyspecjalizowana jednostka organizacyjna "Markot". Problem bezdomności został uznany za na tyle poważny, że w 2000 roku w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej opracowano resortowy Program "Bezdomność", w którym zostały uwzględnione działania o charakterze:

• profilaktycznym – zapobiegające utrwalaniu się i poszerzaniu zjawiska bezdomności, skierowane do najbardziej zagrożonych bezdomnością grup społecznych
• osłonowym – zapobiegające degradacji biologicznej i społecznej osób bezdomnych z zastosowaniem standardowych rodzajów i form świadczeń pomocy społecznej oraz podstawowych elementów pracy socjalnej
• aktywizującym, zmierzające do wyprowadzania z bezdomności konkretnych osób i grup społecznych, rokujących perspektywy przezwyciężenia tej sytuacji.

Klasyfikacja przyczyn bezdomności wg podziału Eugeniusza Moczuka Wyróżnia on przyczyny wynikające:

1. z sytuacji społeczno-ekonomicznej kraju, w tym wzrostu bezrobocia, postępującej likwidacji hoteli robotniczych, braku miejsc w szpitalach, zakładach opiekuńczych, domach pomocy społecznej, braku opieki nad wychowankami domów dziecka po ukończeniu 18 lat, braku ośrodków dla nosicieli wirusa HIV,
2. z sytuacji prawnej, polegającej na możliwości wyeksmitowania lokatora "donikąd" za zaległości w opłatach czynszowych,
3. z przyczyn związanych z patologiami, w tym z powodu alkoholizmu, przestępczości, odrzucenia lub braku opieki ze strony najbliższych, rozwodu lub trwałego rozpadu więzi formalnych lub nieformalnych, prostytucji kobiet, przemocy w rodzinie,
4. z przyczyn natury socjopsychologicznej, w tym świadomego wyboru innego sposobu życia, odrzucenia obowiązującego systemu wartości,
5. przyczyn osobowościowych, w tym poczucia niższości, osamotnienia, wstydu, przekonania o złej naturze świata i ludzi.

Wśród przyczyn leżących po stronie samych bezdomnych E. Moczuk wymienia:

1. czynniki związane z zakłóconym procesem socjalizacji w grupach pierwotnych, w tym złego przygotowania do samodzielnego życia, brakiem możliwości samodzielnego mieszkania, niemożnością zamieszkania z najbliższymi po rozwodach, separacjach, powrotach z więzienia,
2. przyczyny związane z nieumiejętnością przystosowania się do sytuacji społeczno-ekonomicznej, w tym poddawanie się przedmiotowemu traktowaniu przez pracodawców, brakiem możliwości zatrudnienia się za godziwą płacę,
3. przyczyny związane z nieprzystosowaniem się do sytuacji obyczajowo-kulturowej, w tym traktowanie współmałżonków jako własności, rozwody, niełożenie na rodzinę,
4. przyczyny związane z piciem i nadużywaniem alkoholu.

METODY ZWALCZANIA BEZROBOCIA

Zwolennicy ekonomii podażowej chcą zwiększyć poziom zatrudnienia odpowiadający stanowi równowagi i produkcję potencjalną, a także obniżać naturalną stopę bezrobocia. Posługują się w tym celu bodźcami ekonomicznymi na poziomie mikroekonomicznym. Zalecają głównie obniżki podatku dochodowego, zmniejszenie wysokości zasiłku dla bezrobotnych, pomoc finansową dla chcących się przekwalifikować i zmienić pracę, subsydia dla inwestorów, a także środki takie, jak obniżka stóp procentowych powiązana z obniżeniem wydatków państwa, których celem jest zwiększanie udziału inwestycji w popycie globalnym odpowiadającym stanowi pełnego zatrudnienia.

FORMY I METODY PRZECIWDZIAŁANIA BEZROBOCIU

FORMY PRZECIWDZIAŁANIA BEZROBOCIU :

• inicjowanie i finansowanie szkoleń,
•  prac interwencyjnych, robót publicznych,
•  inicjowanie dodatkowych miejsc pracy i udzielanie pracodawcom pomocy finansowej,
•  udzielanie pożyczek na działalność własną,
•  przyznawanie i wypłata zasiłków,
• aktywizacja bezrobotnych

METODY PRZECIWDZIAŁANIA BEZROBOCIU:

• wzrost gospodarczy
•  pobudzenie własnej przedsiębiorczości osób dotkniętych bezrobociem,
• podniesienie jakości pracy i zatrudnienia,
• wypracowanie polityk edukacyjnych,
•  zwiększenie możliwości zatrudnienia grup mających szczególne potrzeby,

OSOBA BEZROBOTNA

Bezrobotny jest to osoba pozbawiona pracy, poszukująca jej,
• osoba zarejestrowana w urzędzie pracy,
• nie prowadząca działalności gospodarczej,
• nie pobierając świadczeń emerytalnych lub rentowych,
• nie posiadająca gospodarstwa rolnego o powierzchni większej niż 2 hektary

BEZROBOCIE

Bezrobocie - zjawisko gospodarcze polegające na tym, że pewna część ludzi zdolnych do pracy i poszukujących jej nie znajduje zatrudnienia.

Jego miarą jest stopa bezrobocia, będąca relacją liczby zarejestrowanych bezrobotnych do zasobu siły roboczej lub do liczby ludności w wieku produkcyjnym (16-65 lat mężczyźni i 16-60 lat kobiety).

Pewien poziom bezrobocia (3-4%) jest w gospodarce nieunikniony, a nawet konieczny (umożliwia dostosowanie struktury produkcji do zmieniających się potrzeb). Nadmierne bezrobocie jest jednak zjawiskiem niekorzystnym.

W warunkach gospodarki rynkowej występuje bezrobocie, które wynika z niepełnego zapotrzebowania na pracowników przez jednostki organizacyjne przedsiębiorstw w krajach kapitalistycznych.

TYPY BEZROBOCIA

W zależności od przyczyn wyróżniamy:

-bezrobocie frykcyjne, obejmujące osoby czasowo bezrobotne z powodu zmiany miejsca pracy lub kwalifikacji,

- bezrobocie strukturalne, związane z ograniczeniem produkcji lub zanikaniem pewnych dziedzin działalności gospodarczej, w związku z czym powstaje nadmiar pracowników reprezentujących określone zawody,

bezrobocie technologiczne, związane z wprowadzaniem postępu technicznego, zastępowaniem pracy ludzi pracą maszyn i urządzeń,

bezrobocie klasyczne, pojawiające się, gdy w wyniku działalności związków zawodowych lub ustawodawstwa pracy poziom płac jest wyższy od poziomu równowagi (pracodawcy zmniejszają wówczas popyt na pracę),

bezrobocie koniunkturalne (Koniunktura), powstaje w wyniku zmniejszenia się popytu globalnego w fazie załamania gospodarczego (Cykl gospodarczy)

Pełne zatrudnienie, stan na rynku pracy, w którym wszyscy akceptujący ustaloną na nim płacę mogą znaleźć zatrudnienie. Pełne zatrudnienie oznacza, że przy określonym poziomie płacy wielkość podaży pracy równa Jest wielkości popytu na nią - rynek pracy jest w równowadze.

W warunkach gospodarki planowej pełne zatrudnienie było rozumiane dosłownie, oznaczało całkowity brak bezrobocia i było jednym z nadrzędnych celów gospodarowania. Jego pozytywnej ocenie ze społecznego punktu widzenia (zapewnienie każdemu obywatelowi stałego źródła utrzymania) przeciwstawić trzeba jednak istotne negatywne skutki ekonomiczne, m.in.: niski stopień wykorzystania siły roboczej wynikający z tzw. przerostów zatrudnienia w przedsiębiorstwach i instytucjach (nadmiernej liczby pracowników w stosunku do potrzeb), powodujących zawyżenie kosztów działalności mimo utrzymywania płac na relatywnie niskim poziomie, niski poziom wydajności pracy, brak dyscypliny i poszanowania pracy ze strony pracowników (ze względu na łatwość znalezienia jej w innym przedsiębiorstwie), hamowanie postępu technicznego.

W gospodarce rynkowej stan pełnego zatrudnienia i równowagi na rynku pracy oznacza sytuację, w której występuje tylko bezrobocie dobrowolne (bezrobotni są ci, którzy nie akceptują oferowanej im płacy, oczekują na lepsze propozycje, nie godzą się na zmianę kwalifikacji itp.), określane na poziomie 3-4% przez naturalną stopę bezrobocia

PRZYCZYNY I SKUTKI BEZROBOCIA

PRZYCZYNY:

• spada aktywność zawodowa młodych
•  niewłaściwa struktura szkolnictwa na poziomie ponadpodstawowym (nadmiernie rozwinięte kształcenie zawodowe zasadnicze, niski udział kształcenia ogólnego średniego w całym systemie oświaty, 
•  polska produkcja przy rozliczeniach dolarowych okazała się niekonkurencyjna cenowo i jakościowo wobec zachodniej,
•  upadek muru berlińskiego - upadek branży militarnej.

SKUTKI:

•  zakłócenie funkcji ekonomiczno - konsumpcyjnej (brak dochodów na poziomie minimum socjalnego, aby zaspokoić potrzeby najpierw wydają oszczędności, sprzedają rzeczy, zadłużają się nie płacą czynszu, rezygnuja z zakupu ubrań dla siebie i dzieci, oszczędzają na pożywieniu, nie korzystają z dóbr kultury, turystyki, życia towarzyskiego, nie można zaspokoić potrzeb dzieci);
•  zakłócenie funkcji opiekuńczo - wychowawczej rodziny( zmiana formy opieki nad młodszymi: zabranie z przedszkola, zminimalizowanie zajęć pozalekcyjnych w szkołach spowodowało, że są one niedostępne dla wielu dzieci, obniżenie aspiracji edukacyjnych dzieci starszych - obowiązek pracy); zakłócenie funkcji emocjonalno - ekspresyjnej (w pierwszej fazie bezrobocia -zacieśnienie więzi rodziny, wsparcie psych., chęć do pomocy starszych dzieci; gdy się przedłuża -narastają konflikty w rodzinie:
•  bezrobotny traci autorytet w rodzinie, złe stosunki rodzice - dzieci, nie mogą zaspokoić potrzeb dzieci, poczucie lęku o przyszłość, wzajemne żale, obwinianie się, poczucie zawodu;
• zakłócenie funkcji socjalizacyjnej (bieda, konflikty, napięcia nie stwarzają właściwego klimatu do wszechstronnego rozwoju dzieci, rozwijania zainteresowań, kształtowania pozytywnego syst. wartości, norm, zachowań; rodzina funkcjonuje w sposób bezplanowy, bezzadaniowy, roszczenia wobec państwa),
•  zakłócenie funkcji prokreacyjnej (młodzi rezygnują z zawarcia małżeństwa i decyzji o urodzeniu dziecka).

POSTAWY RODZICIELSKIE NIEWŁAŚCIWE

Postawy niewłaściwe (nadmierny dystans lub nadmierna koncentracja na dziecku):

a)     postawa unikania -  niezauważanie dziecka, obojętność, brak dla niego czasu. Rodzice zapewniają dziecku pożywienie, ubrania, podstawowe potrzeby egzystencjalne  i nic więcej. Dziecko jest nieufne, bojaźliwe, trudno nawiązuje kontakty i trwałe więzi.

b)    postawa odrzucenia - rodzice okazują niechęć, wrogość, często okrucieństwo, ciągła krytyka, dziecko jest ciężarem. Brak zabezpieczonych potrzeb psychicznych  i emocjonalnych. Dziecko jest kłótliwe, nieprawdomówne, chce zwrócić na siebie uwagę.

c)     postawa nadmiernego korygowania - związane z odrzuceniem. Rodzice nie liczą się z możliwościami dziecka, wywierają na niego presję. Dziecko jest zagubione, lękliwe, przewrażliwione, nie wierzą w siebie, brak własnej wartości.

d)    postawa nadmiernej ochrony -   dziecko uważane jest za wzór doskonałości. Rodzice są bezkrytyczni, nadmiernie opiekuńczy i zbyt pobłażliwi. Dziecko staje się niedojrzałe społecznie, nadmiernie pewne siebie lub lękliwe – wszędzie dostrzega niebezpieczeństwo – nie radzi sobie.

e)     postawa niekonsekwencji -  rodzice działają pod wpływem sytuacji, wymierzają kary, gdy są zdenerwowani, a innym razem w tej samej sytuacji nie reagują, w ogóle. Błahe przewinienia powodują gniew a poważne bywa nawet niezauważone.

f)      postawa okazjonalności - od okazji do okazji np. dziecko zrobi coś źle wtedy rodzice wymierzają karę, ale kontrola trwa 1 – 2 dni a później znów wszystko wraca na swój stary tor.

POSTAWY RODZICIELSKIE WŁAŚCIWE

Postawy rodzicielskie, czyli uczuciowe ustosunkowanie się rodziców do dziecka.

Postawy właściwe (związane ze zrównoważeniem uczuciowym rodziców):

a)     postawa akceptacji - kochanie dziecka takim jakie ono jest z zaletami i wadami. Rodzice chwalą dziecko gdy postępuje dobrze ale o ganią gdy postąpi źle. Dziecko wie, że jest kochane – wesołe, łatwo nawiązuje kontakt, odważne, czuje się bezpieczne

b)    postawa współdziałania - wspólna zabawa, praca, rodzi zaufanie, uczy dbania o własność swoją   i innych. Rodzice liczą się ze zdaniem dziecka i odwrotnie

c)     postawa rozumnej swobody - zestawienie swobody i kontroli nad dzieckiem. W miarę dorastania rodzice mogą dawać dziecku coraz szerszy zakres swobody, lecz stosowany rozumnie. Zbyt duża swoboda nie jest właściwa. Dziecko uczy się odpowiedzialności  i przygotowuje do ról społecznych.

d)    postawa uznania praw dziecka - rodzice powinni uznawać prawa dziecka np. takie prawo jak posiadanie małych tajemnic, szanuje jego działalność np. w kołach zainteresowań. Rodzice nie mogą zmieniać swojego zdania, jeżeli już coś wcześniej ustalili, powinni szanować jego inność.

WPŁYW ZESPOŁU NA JEDNOSTKĘ

{   Zaspokaja potrzeby wychowanków np. potrzebę przynależności, zadowolenia, posiadania przyjaciół.

{   Stwarza warunki konieczne do osiągnięcia jakiegoś sukcesu

{   Dostarcza wzorów do naśladowania

{   Umożliwia ujawnianie własnych walorów i talentów

{   Pozwala wychowankom porównywania się (kto lepszy, kto gorszy), a także pozwala na sformułowanie kryteriów porównawczych

{   Zespół pobudza do twórczego działania i myślenia

SPOSÓB STEROWANIA MAŁAĄ GRUPĄ

- pobudzanie jej do celowej działalności

- w każdym sterowaniu istotne są pewne elementy:

   Osobowość przywódcy,

   Kształtowanie opinii,

   System kar i nagród,

   Zestaw zadań,

   Metody i formy działań

Gdy przyjmujemy jakąś grupę musimy poznać, kto oprócz nas steruje grupą i na jednostkę w rozumieniu jako członka grupy i na nią musimy oddziaływań, a wtedy będzie łatwiej oddziaływać na całą grupę.

NARZEDZIA DO BADANIA STRUKTURY GRUPY

1.     Techniki metody socjometrycznej:

™   Klasyczna technika Morena

™   Zgadnij kto to

™   Szeregowanie rangowego

™   Techniki skali i oczarowań

™   Plebiscyt życzliwości i niechęci

STRUKTURY ODDZIAŁYWAŃ W MAŁYCH GRUPACH

þ struktura formalna – tworzy ją wychowawca lub 2 wychowawców, młodzież  i ich kanały wzajemnego oddziaływań (statut, regulaminy itp.)

þ struktura nieformalna – kiedy zauważymy ogromny dysonans między tym co jest w strukturze formalnej a naszymi osiągnięciami. Struktura nieformalna jest jak my mimo wielu wysiłku nie osiągamy rezultatów

MAŁA GRUPA

Teoria małej grupy: 

   według Szczepańskiego

Mała grupa – jest to pewna ilość osób, co najmniej 3 powiązanych systemem stosunków uregulowanych przez instytucje, posiadających pewne wartości wspólne i oddzieleni od ogólnej zbiorowości pewną odrębnością.

   Według Pionka

Mała grupa jest to zespół ludzi, który stanowi swoisty układ ról społecznych, uznaje naczelną ideę, akceptuje układ swoistych wartości, operuje systemem ocen i dysponuje określonym sposobem działania, działa w określonych warunkach materialnych i oczywiście posiada ośrodek dyspozycyjny.

Rodzaje małych grup - rodzaj grup wyznacza idea grupy i są grupy:

I  Polityczne,

I  Religijne,

I  Rówieśnicze,

I  Literackie,

I  Muzyczne

I  i szereg grup przestępczych np.

v włamywacze do samochodów

v kradzieży

v itd.

 Co sprawia, że grupa się wyróżnia:

• idea- napęd działania
• osobowość wychowawcy i osób
• określone sposoby oddziaływania
• zbiór wartości

ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE, SZCZEGÓLNIE GRUPY

Tendencje jakie obserwujemy:

{   Do XX w. organizacja życia społecznego zależała od sytuacji biologicznej, człowiek nie miał wpływu na środowisko wychowawcze

{   Od początku XX w. gwałtowny wzrost uzależnienia środowiska od ludzi,               i gubi się wartości, które kiedyś były istotne, kierowały naszym życiem. Postęp zaczyna nas męczyć, nie dajemy sobie z nim rady.

{   Na początku XXI w. człowiek szuka sobie małych grup oparcia w których by coś od niego zależało, żeby nie był anonimowy

WYCHOWANIE RESOCJALIZUJACE

Zadania wychowania resocjalizującego wiążą się ściśle z socjalizacją („Re” – powrót).

Resocjalizacja zawiera w sobie wychowanie resocjalizujące –  jest to typowa część metodyczna pracy z podopiecznym a więc skoro to metodyka to musi mieć określony cel a cel ten musi być optymalny np. zmiana osobowości wychowanka.

Wychowanie resocjalizujące – to świadomy, celowy i specjalnie zorganizowany oraz kierowany proces resocjalizacji. Zadania wyznacza ideał wychowawcy- są to nakreślone wzory i cele wychowania, które opisują wzór osobowości, do jakiego dążyć ma cwychowanie resocjalizujace.

Zadania wychowania resocjalizującego wyznacza ideał wychowawczy (to nic innego jak nakreślone cele wychowania które opisują wzór osobowości do jakiego dążyć ma wychowanie resocjalizujące):

1.     likwidacja przyczyn – wyeliminowanie czynników które wywołują albo powodują zaburzone stany osobowości:

          a)eliminowanie impulsywności- trzeba prowadzić pewne ćwiczenia procesów nerwowych, które prowadzą do pełnej homeostazy, czyli równowagi między procesami pobudzania i hamowania np. usuwamy sytuacje, które są zbyt stresujące, uczenie dzieci systematyczności, dbać o atrakcyjność zajęć

b)    stwarzanie warunków do wyładowania psychoruchowego

c)     kształtowanie refleksyjności „refleksja jest filtrem emocji” i rozwija zdolność do działań problemowych, sprzyja analizowaniu

d)    wzmacnianie siły woli oznacza to zdolność do podejmowania rozsądnych decyzji, zdolność do realizowania powziętego postanowienia pomimo wewnętrznych i zewnętrznych oporów.

Silna wola zależy od:

·        kształtowania się światopoglądu o rozwoju uczuć moralnych,

·        umiejętność podejmowania decyzji,

·        realnej oceny zamiarów i własnych możliwości

·        umiejętności jednostki oceniania własnych działań,

·        stałego treningu w przezwyciężaniu wewnętrznych oporów

2.     eliminowanie przyczyn nieadekwatności – podłożem nieadekwatności są zaburzenia emocjonalne powstałe podczas doświadczeń życiowych.

a)     Ustabilizowanie sytuacji rodzinnej,

b)    Usuwanie sytuacji trudnych których rozwiązanie przekracza aktualne możliwości nieletniego.

UROJENIA

Klasyfikacja urojeń według treści:

I. Według treści:

- urojenia ustosunkowania – chory jest przekonany, ze nastąpiły jakieś zmiany w ustosunkowaniu do niego otoczenia, że ludzie odnoszą się do niego dziwnie, patrzą na niego, nadmiernie się nim interesują i wtrącają w jego życie np. alkoholik

- urojenia prześladowcze – chory jest przekonany i czuje, że jest atakowany, ze jest ofiarą, że jest prześladowany przez grupę lub drugą osobę, przewiduje, że zostanie zabity, że jego rozmowy są kontrolowane – dotyczą one paranoi

II. Urojenia ze względu na treść:

- prześladowcze

- zazdrości

- hipochondryczne

- grzeszności i winy

- poniżenia

- wielkościowe (przeciwieństwo poniżenia)

- oddziaływania

- owładnięcia (działająca siła na chorego tkwiąca w nim np. ręce, które leczą)

 Idee nadwartościowe – są to przekonania które człowiek uważa za słuszne, ważne a które przejawiają się w przywiązywaniu wagi do pewnych dążeń, planów życiowych, celów nadrzędnych i usilnej ich realizacji. Nie są one psychozami, mogą być rozsądne i pożyteczne, ale również niedorzeczne i szkodliwe.

Idee pożyteczne – działacze społeczni, podróżnicy, odkrywcy, naukowcy, alpiniści.

Idee szkodliwe –zaburzenia osobowości, osobowość psychotyczna np. fanatycy religijni, twórcy sekt, reformatorzy społeczni politycy. Osoby takie pozbawieni są krytycyzmu.

Różnią się od……………..

- przejawiają się silnym przywiązaniu uwagi do celów, które ……………

- niska podatność na wpływy innych ludzi, którzy chcą korygować te…………….

Nie zawsze zewnętrzne sądy fałszywe nie są niedostępne perswazji.

 Natręctwa – myśli i wyobrażenia, które narzucają się choremu uporczywie, wbrew jego woli. Chory widzi ich niedorzeczność, nienormalność, stara się je odeprzeć, jego myslom towarzyszy lęk, obrzydzenie, poczucie winy np. natrętne wątpliwości. Natrętne wyobrażenia mogą dotyczyć treści erotycznych, bluźnierczych, przestępczych, mogą pojawiać się na widok obrazów świętych. Natrętne czynności to np. mycie rąk, odkażanie klamek. Natręctwa występują w nerwicach, depresjach, schizofrenii. Mogą być związane z fobiami charakteryzuje się stałą tendencją do unikania tych sytuacji i przeżywaniu lęku np. lęk wysokości

Im bardziej stara się je przezwyciężyć tym one bardziej zaburzają mu funkcjonowanie.

Rodzaje natręctw:

*

* komplusje

* fobie

Zaburzenia snu i przytomności:

N Sen zbyt powierzchowny

N Senność wzmożona

N Śpiączka

N Przymglenie przytomności

N Stany marzeniowe – czyli koszmar: jest to „przygnębiający sen, zmora, coś co ma nastrój takiego snu. Cztery podstawowe cechy:

§  Niesamowitość

§  Bezsilność

§  Totalnego zagrożenia

§  Automatyzm

N Stany pomroczne

N Summambulizm( lunatyzm)

N 
Sen hipnotyczny

N Stan zamroczenia

N Stan majaczeniowy (deliryjny) – kończy się całkowitą niepamięcią

a)      Urojenia ze względu na tok myślenia

♫          Przyśpieszanie

♫          Spowalnianie

♫          Rozkojarzenie (splątanie, „sałatka słowna”)

♫          Otamowanie (nagłe zatrzymanie myśli do tej pory przebiegającej sprawnie)

♫          Zubożenie myślenia

♫          Drobiazgowość

♫          Lepkość i rozwlekłość myślenia (trzymanie się jednego tematu, nadmiernie)

1. Zaburzenia mowy:

a)      Neurofrazje

b)      Schizofrazje

2. Zaburzenia świadomości:

a)      Jakościowe

b)      Ilościowe

NIEPRAWIDŁOWOŚCI WYSTĘPUJACE U LUDZI ZDROWYCH

Drobne nieprawidłowości występujące u ludzi zdrowych np.:

♫     Złudzenia fizjologiczne (doświadczanie wrażeń fijologgicznych płynących z organizmu)

♫     Pewne zniekształcenia materiału zapamiętywanego

♫     Zmienność nastroju u małego dziecka i ambiwalencja u dorastającego

♫     Złudzenia pamięciowe np. de ja wu i In.

♫     Uleganie przesądom przez ludzi wykształconych

♫     Myślenie magiczne, roszczeniowo – życzeniowe, lękowe (polega to na tym, że mamy niedostateczne połączenie pomiędzy bodźcem, a reakcją)

♫     Obniżenie sprawności intelektualnej (przejściowe, okresowe) spowodowane np. niedoborami snu, hipoglikemią, rozkładem dnia

♫     Nastawienia odnoszące czyli ksobne (odnoszenie pwnych zdarzeń do siebie)

♫     Specyficzny rodzaj omamów, u ludzi mogą występować 2 rodzaje omamów:

☺    Hipnopompiczne – w sytuacji półprzebudzenia ze snu lekkiego i przez mamy dezorientację co do miejsca, czasu, przestrzeni np. u osób przemęczonych, po zmianie strefy czasowej

☺    Hipmagogiczne – w okresie zapadania w sen gdy człowiek doznaje jeszcze wrażeń słuchowo – wzrokowych, pojawiaja się w sposób samorzutny mimo chęci oderwania się od nich, mogą przejść w sen

Mają charakter przejściowy, izolowany, przemijający, często są przejawem jakiegoś fizjologicznego aspektu i niekoniecznie musi świadczyć o patologii. Przemijają i nie pozostawiają żadnych skutków.

Objawy osiowe –  czyli podstawowe, odróżniają dane grupy zaburzeń od innych zaburzeń

Objawy brzegowe (brzeżne) – wspólne dla danej klasy zaburzeń różnicujące postacie zaburzeń między sobą.

Zespoły objawów – to zbiór objawów które występują łącznie i przez to są charakterystyczne dla jednostek chorobowych

Stan (zespół) - ……………

Proces chorobowy – przebieg np. jakiejś psychozy i zależy od różnych cech.

Początek  choroby może być:

 Nagły – otoczenie obserwuje nagłe zmiany w zachowaniu np. silny atak podniecenia lęku, osłupienia, rozkojarzenia, urojenia lub omamy. W niektórych przypadkach może dojść do samookaleczenia

 powolny - ………..

 nerwicowy – pojawiają się objawy charakterystyczne dla nerwic np. zachowania hipochondryczne, neurasteniczne czy histeryczne. Objawy występujące w schizofrenii charakteryzują się dodatkowo apatią czy odcięciem od świata

Psychozy – to zaburzenia psychiczne dotyczące nieadekwatnego odbioru bodźców

Paragnomy – początkowe objawy wskazujące zaburzenia chorobowe.

Zaburzenia psychotyczne powodują zniekształcenia rzeczywistości. Jednostka traci zdolność jej adekwatnego odbioru ze względu na zaburzenia procesów poznawczych:

1. Zaburzenia percepcji (postrzegania):

a)      Iluzje, złudzenia – zniekształcone spostrzeżenia, których chory nie koryguje mimo dowodów błędności ulegając takiemu stanowi np. fotomorgana. Mogą występować np. w skrajnej deprywacji pokarmowej, snu

b)      Halucynoidy – wrażenia lub spostrzeżenia powstające bez bodźców działających z zewnątrz. Doznania te pacjent ocenia bardzo krytycznie, adaje sobie sprawę że są to różne zaburzenia chorobowe np. falowanie podłogi, szumy. Często występują w padaczce, one są zwiastunem guzów mózgu.

a)      Omamy – spostrzeganie przedmiotów, zdarzeń, ludzi, sytuacji, które nie znajdują się w otoczeniu chorego lub których w ogóle nie ma, a które chory umiejscawia w otaczającej go rzeczywistości.

Cechy:

ü  Spostrzegania powstające bez bodźców działających z zewnątrz

ü  Są silnie rzutowane na zewnątrz

ü  Towarzyszy im silne poczucie realności (pacjent nie koryguje ich mimo ewentualnych dowodów błędności

Omamy dzielą się na:

ÿ     Elementarne przeżycia typu wrażeń

ÿ     Proste dotyczące jednego z analizatorów np. oko

ÿ     Złożone dotyczą 2 lub więcej analizatorów

Inny podział ze względu na zmysły:

♫          Omamy wzrokowe – błyski, punkty plam:

§  Makrooptyczne – powiększone obrazy

§  Mikrooptyczne – pomniejszone obrazy

§  Objawy sobowtóra w schizofrenii

♫          Omamy słuchowe – trzaski, szmery, pukania

♫          Omamy smakowo – węchowe

♫          Omamy dotykowe (występują w chorobie alkoholowej) np. robak pod skórą

♫          Omamy czucia ustrojowego – choremu wydaje się że żołądek się przemieszcza

1. Zaburzenia pamięci:

a)      Nadczynność

b)      Niepamięć

c)      Zafałszowanie

2. Zaburzenia myślenia:

a)      Urojenia ze względu na treść:

a.       urojenia

b.      idee nadwortościowe

a.       natręctwa myślowe

 Urojenia – fałszywe sądy wartościujące które chory wypowiada z głębokim przekonaniem o ich prawdziwości i ich nie koryguje mimo ewidentnych dowodów błędności