1. Systemem dyscyplinarno-izolacyjny Pierwszym systemem był system zwany dyscyplinarno-izolacyjnym, który zakładał, że młodzież należy izolować (totalnie) oraz stosować dyscyplinę. Kara i izolacja to dwa podstawowe filary, na których opierała się resocjalizacja. Izolacja chroniła społeczeństwo przed przestępcą, represja - forma kary, miała nauczyć poszanowania wolności. Kary stosowano bardzo często, raczej nie było mowy o nagrodach. Bardzo często pojawiała się frustracja, rozładowywana w postaci agresji, zachowania autoagresywnego i buntu, zarówno indywidualnego jak i zbiorowego (w momencie eskalacji). Bunt stał się tak charakterystycznym zjawiskiem, że wyróżniano w nim fazy. Innym skutkiem izolacji i karania było to, że nieletni nie uczył się ról prospołecznych i nie wykształcały się w nim postawy prospołeczne. Nie następowały zmiany w osobowości (pozytywne), jeżeli już się pojawiały, to tylko pozornie, zewnętrznie Nie dokonywały się zmiany w sferze przekonań, światopoglądu. Zmiany, które były zauważalne zwane były pozorowanymi. Nie stosowano indywidualizacji, wszystkich oceniano wedle regulaminu. W efekcie powstawała silna struktura nieformalna, tzw. drugie życie, gdzie wychowankowie byli solidarni w buncie i agresji przeciw kadrze. System ten był niezbyt udany, jednak bardzo funkcjonujący.
2. System progresywny Kolejny system zwany progresywnym, ma również charakter dyscyplinarny. Pojawiły się w nim jednak pozytywne aspekty. Zwany jest systemem poziomów i selekcji. Za pozytywne zachowanie nieletniego przenoszono na wyższy poziom i odwrotnie. Pojawiło się więc tu motywowanie do dobrego zachowania. Wyższy poziom wiązał się z większą ilością przywilejów, z większą swobodą, wolnością. Karano dalej wychowanków, ale również nagradzano. Pojawiła się aktywizacja do działania. Ukoronowaniem prawidłowego zachowania był stopień półwolnościowego poziomu. Niebezpieczeństwo tkwiło w tym, iż nieletni niekoniecznie zmieniał się naprawdę. Jego zachowanie mogło być udawane, tylko w celu osiągnięcia większej wolności. Możliwa więc była tylko ocena zachowania, a nie osobowości. W Nostalu istniał zakład z takim systemem. Występował tam podział na przestępców lżejszych i cięższych, na lepiej i gorzej rozwiniętych intelektualnie.
3. System socjologiczne-pedagogiczny
Inny system socjologiczne-pedagogiczny, ma zupełnie inna strukturę, niż dyscyplinarne. Oparty na samorządzie, demokracji i pracy. Panowała tam struktura pozioma, tzn. wychowawca jest wtopiony w -zbiorowość. Więzi między wychowawcą , a wychowankiem oparte są na zależności wewnętrznej (więź emocjonalna, a nie formalna). Wychowawca zachowuje jednak pozycję centralną, od niego wypływają cele, przedstawia zadania, kieruje i koordynuje działania, robi to jednak bardzo dyskretnie. Zbiorowość kieruje wieloma sprawami (prezydent, policja, sądownictwo, własna waluta),ustala się zakres obowiązków wszystkich wychowanków (praca, uprawa ziemi, hodowla, gotowanie, wydawnictwo, miasto chłopców „City boy\" uzyskało nawet prawa miejskie); W zakładach takich nie mogły więc przebywać osoby upośledzone umysłowo i z poważniejszymi zaburzeniami osobowości. Takie zakłady powstały m.in. w Kanadzie, USA, zachodniej Europie, Związku Radzieckim.
4. Systemem indywidualny
Jeszcze innym systemem był system zwany indywidualnym. W nim centralnym punktem zainteresowania wychowania jest traktowany indywidualnie wychowanek i jego osobowość. Podstawą działania wychowawcy jest dokładne poznanie wychowanka oraz przyczyn (etiologia) jego zaburzeń - postawienie diagnozy. Wychowawca powinien nawiązać bliską więź z wychowankiem. Stosuje się grupowe i indywidualne metody pracy. Konieczne jest stworzenie atmosfery bezpieczeństwa, przyjaźni, sytuacji, w których wychowanek mógłby rozładować swoje napięcia. Grupa jest ważnym czynnikiem resocjalizacyjnym.
5. System homogeniczny
System homogeniczny polega na stworzeniu grup homogenicznych tj. skupiających wychowanków o podobnym stopniu wykolejenia i stanie osobowości. Młodzież kieruje się do tych grup na podstawie rozpoznania diagnostycznego. Rozpoznaje się jaki jest stan osobowości i stan wykolejenia. Nie ma w tym systemie indywidualizacji postępowania, struktura takiej grupy jednorodnej nie odpowiada strukturze życia społecznego, w którym dana jednostka będzie funkcjonowała. Niekorzystna jest także kumulacja jednostek trudnych na małym terenie.
6. System komplementarny
System komplementarny to zlepek cech różnych systemów. Z każdego z systemów wybrane są najlepsze cechy. Praca z socjologiczo-pedagogicznego, z progresywnego system stopni, różnego rodzaju terapie z indywidualnego. Opiera się na poznaniu wychowanka i postawieniu diagnozy. Praca diagnostyczna prowadzona jest permanentnie, bez przerwy uzupełniana. Dużą wagę przywiązuje się do różnego rodzaju terapii. System bardzo elastyczny, tzn. wychowawcy są otwarci na zmiany, metody, techniki. Każdy zakład miał obowiązek opracowanie swojego własnego systemu resocjalizacji, doskonalenie go i wprowadzanie w życie.
2. System progresywny Kolejny system zwany progresywnym, ma również charakter dyscyplinarny. Pojawiły się w nim jednak pozytywne aspekty. Zwany jest systemem poziomów i selekcji. Za pozytywne zachowanie nieletniego przenoszono na wyższy poziom i odwrotnie. Pojawiło się więc tu motywowanie do dobrego zachowania. Wyższy poziom wiązał się z większą ilością przywilejów, z większą swobodą, wolnością. Karano dalej wychowanków, ale również nagradzano. Pojawiła się aktywizacja do działania. Ukoronowaniem prawidłowego zachowania był stopień półwolnościowego poziomu. Niebezpieczeństwo tkwiło w tym, iż nieletni niekoniecznie zmieniał się naprawdę. Jego zachowanie mogło być udawane, tylko w celu osiągnięcia większej wolności. Możliwa więc była tylko ocena zachowania, a nie osobowości. W Nostalu istniał zakład z takim systemem. Występował tam podział na przestępców lżejszych i cięższych, na lepiej i gorzej rozwiniętych intelektualnie.
3. System socjologiczne-pedagogiczny
Inny system socjologiczne-pedagogiczny, ma zupełnie inna strukturę, niż dyscyplinarne. Oparty na samorządzie, demokracji i pracy. Panowała tam struktura pozioma, tzn. wychowawca jest wtopiony w -zbiorowość. Więzi między wychowawcą , a wychowankiem oparte są na zależności wewnętrznej (więź emocjonalna, a nie formalna). Wychowawca zachowuje jednak pozycję centralną, od niego wypływają cele, przedstawia zadania, kieruje i koordynuje działania, robi to jednak bardzo dyskretnie. Zbiorowość kieruje wieloma sprawami (prezydent, policja, sądownictwo, własna waluta),ustala się zakres obowiązków wszystkich wychowanków (praca, uprawa ziemi, hodowla, gotowanie, wydawnictwo, miasto chłopców „City boy\" uzyskało nawet prawa miejskie); W zakładach takich nie mogły więc przebywać osoby upośledzone umysłowo i z poważniejszymi zaburzeniami osobowości. Takie zakłady powstały m.in. w Kanadzie, USA, zachodniej Europie, Związku Radzieckim.
4. Systemem indywidualny
Jeszcze innym systemem był system zwany indywidualnym. W nim centralnym punktem zainteresowania wychowania jest traktowany indywidualnie wychowanek i jego osobowość. Podstawą działania wychowawcy jest dokładne poznanie wychowanka oraz przyczyn (etiologia) jego zaburzeń - postawienie diagnozy. Wychowawca powinien nawiązać bliską więź z wychowankiem. Stosuje się grupowe i indywidualne metody pracy. Konieczne jest stworzenie atmosfery bezpieczeństwa, przyjaźni, sytuacji, w których wychowanek mógłby rozładować swoje napięcia. Grupa jest ważnym czynnikiem resocjalizacyjnym.
5. System homogeniczny
System homogeniczny polega na stworzeniu grup homogenicznych tj. skupiających wychowanków o podobnym stopniu wykolejenia i stanie osobowości. Młodzież kieruje się do tych grup na podstawie rozpoznania diagnostycznego. Rozpoznaje się jaki jest stan osobowości i stan wykolejenia. Nie ma w tym systemie indywidualizacji postępowania, struktura takiej grupy jednorodnej nie odpowiada strukturze życia społecznego, w którym dana jednostka będzie funkcjonowała. Niekorzystna jest także kumulacja jednostek trudnych na małym terenie.
6. System komplementarny
System komplementarny to zlepek cech różnych systemów. Z każdego z systemów wybrane są najlepsze cechy. Praca z socjologiczo-pedagogicznego, z progresywnego system stopni, różnego rodzaju terapie z indywidualnego. Opiera się na poznaniu wychowanka i postawieniu diagnozy. Praca diagnostyczna prowadzona jest permanentnie, bez przerwy uzupełniana. Dużą wagę przywiązuje się do różnego rodzaju terapii. System bardzo elastyczny, tzn. wychowawcy są otwarci na zmiany, metody, techniki. Każdy zakład miał obowiązek opracowanie swojego własnego systemu resocjalizacji, doskonalenie go i wprowadzanie w życie.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz